Song Remains
Before the ubiquity of air travel, before the internet, before globalization, the migrant’s separation from his homeland was drastic and his ability to remain connected to his former homeland limited. Today, via apps, video, and other technologies, the loss is tempered, and absence and angst are allayed. But pre-1980s, separation from home and family was accompanied by nostos – an ancient concept meaning the call of home. Migration created an enormous body of song chronicling the migrant’s love and memories of what he left behind but also the difficulties he encountered in the new land. Migrants straddled two worlds, and for many, the journey from one to the other became the defining event of their life. Greece has been a land of wanderers far back into the fog of ancient times. Jason and the Argonauts were inquisitive explorers but also an organized venture to assess the opportunities that lay beyond the rocky terrain of their homeland. The Trojan War was a campaign to benefit materially from a wealthy and vibrant neighbor. It’s no mistake that the greatest story ever told—and the only one universally acknowledged to encompass the entirety of a man’s life—is a story of going home. In his quest to return, Odysseus willingly risks his entire existence and those of his companions. And in the end – in an undeniable universal truth — he is alone, he has lost everything but has succeeded. The desire to go home is that powerful. In the twentieth century, the forced migration of Greeks from Turkey and the subsequent departure of a third of the Greek population to Germany, Canada, the U.S., Australia, and other lands led to the creation of literary and musical gems both at home and abroad. In many songs, the songwriter is a witness, a conscience, a chronicler of the emptying of villages and of departing friends. Ξενιτιά, the word and the cultural phenomenon, is central to the Greek psyche. The far-off land, the locale beyond that of home, is often a vague ‘other place’ and contains the word ‘ξένος’ meaning ‘stranger,’ ‘outsider,’ or ‘foreigner.’ Few descriptions or specifics are ever provided since foreign places were amorphous, mysterious, and other-worldly to most. Perhaps the closest linguistic counterpart in English might be ‘foreign-land’ as in, “I’m leaving for foreign-land.” In the destination country, the immigrant’s life centered around the coffee shop, the record shop that offered a tune from home, the store that carried a Greek newspaper or a delicacy that soothed the chasm remaining in the soul and connected to home. The immigrant’s assimilation to new circumstances was often a tortuous process filled with mourning for what he no longer had. The final vestiges of home remaining in his heart were songs which served as a salve, a paean, a dirge. Often nostalgic and heart-wrenching, song testified to nostos, loss, and the fraying of heart and of memory. |
||
Song | Στοίχοι – Greek Lyrics | English Translation |
Οδύσσεια – 750 B.C.
Nostos, the call of home, appears at the very beginning of The Odyssey. |
Οδύσσεια – 750 B.C. | The Odyssey – 750 B.C. |
“Όλαις οι Mάνναις Tα Παιδιά” – 1500s? | “Όλαις οι Mάνναις τα Παιδιά” – 1500s? | “All Mothers to their Children” |
“Γιάννη Μου, Το Μαντήλι Σου”
Παραδοσιακό |
“Γιάννη Μου, Το Μαντήλι Σου”
|
“My Johnny, Your Kerchief”
(Oral Tradition)
|
Θέλω Να Πα Στην Ξενιτιά (προφορική παράδοση) | “Θέλω Να Πα Στην Ξενιτιά” (προφορική παράδοση)
|
“I Want to Go Abroad (Oral Tradition)”
|
“Στην Αμερική σαν Πήγα” -1928?
Στίχοι: Γιώργος Κατσαρός (Θεολογίτης) Μουσική: Γιώργος Κατσαρός (Θεολογίτης) Τραγούδι: Γιώργος Κατσαρός (Θεολογίτης) |
“Στην Αμερική σαν Πήγα” -1928? | “When I Went to America” |
“Ο Χελμός” – 1932
Στίχοι: Αντώνης Σακελλαρίου Μουσική: Σταύρος Καλούμενος |
“Ο Χελμός – 1932” | “Helmos” |
“Mαγκούφα Ξενιτιά” – 1935
Στίχοι: Γιώργος Καμβύσης Μουσική: Σπύρος Περιστέρης Τραγούδι: Σπύρος Περιστέρης |
“Ξενιτιά Mαγκούφα” – 1935 | “Wretched Foreign-land” |
Ο Ξενιτεμένος – 1935
Στίχοι/Μουσική: Δημήτρης Σέμσης Τραγούδι: Ρόζα Εσκενάζη |
Ο Ξενιτεμένος – 1935
|
The Expatriate |
“Ξενιτεμένο μου Πουλί” – 1936
Στίχοι: Παραδοσιακό Μουσική: Παραδοσιακό Τραγούδι: Νικ. Καρακωστας |
“Ξενιτεμένο μου Πουλί” | “Bird Gone To Foreign Lands” |
“Από Μικρός στην Ξενιτιά” – 1943
Παραδοσιακό Τραγούδι: Αμαλία Βάκα |
“Από Μικρός στην Ξενιτιά” – 1943 | “I Went Abroad While Still a Youth” |
“Ξενιτιά” – 1948
Στίχοι: Μίμης Τραϊφόρος Μουσική: Μιχάλης Σουγιούλ 1η ερμηνεία: Νίκος Γούναρης |
“Ξενιτιά”
|
“Foreign-Land” |
«Ο Μετανάστης» – 1957
Στίχοι: Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου Μουσική: Απόστολος Καλδάρας Τραγούδι: Πρόδρομος Τσαουσάκης |
“Ο Μετανάστης” – 1957
|
“The Emigrant” |
“Θα Πάω Σ’ Άλλες Πολιτείες” – 1958
Στίχοι: Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου Μουσική: Απόστολος Καλδάρας
|
“Θα Πάω Σ’ Άλλες Πολιτείες” – 1958
|
I’ll Go to Other Lands
|
“Ο Ξενιτεμένος Πατέρας” – 1958
Στίχοι: Μπάμπης Μπακάλης Μουσική: Μπάμπης Μπακάλης Τραγούδι: Καζαντζίδης & Μαρινέλλα |
“Ο Ξενιτεμένος Πατέρας” – 1958 | “The Expatriate Father”
|
«Φεύγω με Πίκρα στα Ξένα»/
(«Μανούλα θα φύγω») – 1959 Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης/Μαρινέλλα Στίχοι: Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου |
«Φεύγω με πίκρα στα ξένα»/
|
“Grieving I Leave for Foreign-Land” |
Τα Λιμάνια – 1960 Στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Μουσική: Βασίλης Τσιτσάνης Τραγούδι: Πόλυ Πάνου |
Τα Λιμάνια – 1960
|
Ports |
Ο Γυρισμός Του Ξενιτεμένου – 1960
Τραγούδι: Πρόδρομος Τσαουσάκης/Ανθούλα Αλιφραγκη Στίχοι/Μουσική: Σαράντης Κοτομάτης |
Ο Γυρισμός Του Ξενιτεμένου – 1960
|
Return of the Immigrant
|
Όσοι Λεβέντες Φεύγουνε – 1961
Τραγούδι: Ρίτα Σακελλαρίου Μουσική: Στέλιος Χρυσίνης Στίχοι: Κωνσταντίνος Ζήτης |
Όσοι Λεβέντες Φεύγουνε – 1961
|
The Lads That Migrate |
“Το Πέλαγο Είναι Βαθύ” – 1961
Στίχοι: Μάνος Χατζιδάκις Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις |
“Το Πέλαγο Είναι Βαθύ” – 1961 | “The Ocean is Deep” |
“Μετανάστης” – 1961
Στίχοι: Δημήτρης Χριστοδούλου Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης & Μαρινέλλα |
“Μετανάστης” – 1961 | “Migrant” |
“Στις Φάμπρικες της Γερμανίας” (Στον Καναδά στη Βραζιλία) – 1961Στίχοι: Κώστας ΒίρβοςΜουσική: Θόδωρος ΔερβενιώτηςΤραγουδι: Στέλιος Καζαντζίδης |
“Στις Φάμπρικες της Γερμανίας” – 1961 | “In the Factories of Germany”
Often referred to as the “Anthem of the Migrant” |
«Τώρα Που Πας στην Ξενιτιά» – 1961
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις Τραγούδι: Νανά Μούσχουρη |
“Τώρα Που Πας Στην Ξενιτιά” | “Now That You’re Going Abroad” |
“Ο Ξενιτεμένος” – 1961
Στίχοι: Γιώργος Μητσάκης Μουσική: Γιώργος Μητσάκης Τραγούδι: Γρηγόρης Μπιθικώτσης |
“Ο Ξενιτεμένος” – 1961
|
“The Expatriate” |
«Φεύγουν Οι Μετανάστες» – 1962
Στίχοι – Μουσική: Στέλιου Καζαντζίδη – Χρήστου Κολοκοτρώνη |
«Φεύγουν Οι Μετανάστες» – 1962
|
“The Emigrants are Leaving”
|
“Tης Ξενιτιάς” – 1962
(“Φεγγάρι, Μάγια μου ‘κανες”) Στίχοι: Ερρίκος Θαλασσινός Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης |
“Tης Ξενιτιάς” (Φεγγάρι, Μάγια μου ‘κανες) – 1962 | “Of Foreign Lands” (Selene, You’ve Put a Spell on Me) |
“Κάθε Λιμάνι και Καημός” – 1963
Στίχοι: Πυθαγόρας Μουσική: Γιώργος Κατσαρός |
“Κάθε Λιμάνι και Καημός” – 1963 | “Every Port, Another Longing” |
“Το Διαβατήριο” – 1964
Στίχοι: Κώστας Βίρβος Μουσική: Θόδωρος Δερβενιώτης Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης |
“Το Διαβατήριο” – 1964
|
“The Passport” |
“Παπούτσι από τον Tόπο σου” – 1964
Στίχοι: Κώστας Βίρβος Μουσική: Θόδωρος Δερβενιώτης Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης |
“Παπούτσι από τον Tόπο σου” – 1964 | “Shoe from Your Own Land” |
“Όταν Βραδιάζει στην Ξενιτιά” – 1965
Στίχοι: Κώστας Βίρβος Μουσική: Θόδωρος Δερβενιώτης Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης |
“Όταν Βραδιάζει στην Ξενιτιά” – 1965 | “Dusk in Foreign Land” |
“Μια Βαλίτσα Στο Ένα Χέρι” – 1965
Στίχοι: Κώστας Βίρβος Μουσική: Θόδωρος Δερβενιώτης Τραγούδι: Πρόδρομος Τσαουσάκης |
“Μια Βαλίτσα Στο Ένα Χέρι” – 1965 | “A Valise in One Hand”
|
“Ο Χωρισμός (Τα Κορμιά Καράβια)” – 1965
Τραγουδι: Μοσχολιού Βίκυ Συνθέτης: Ζαμπέτας Γιώργος Στιχουργός: Χριστοδούλου Δημήτρης
|
“Ο Χωρισμός (Τα Κορμιά Καράβια)” – 1965 | “Separation (Bodies Are Ships)” – 1965
|
“Το Ψωμί Της Ξενιτιάς” – 1970
Στίχοι: Ατραΐδης & Ζεμανίδης Μουσική: Γιάννης Βασιλόπουλος |
“Το Ψωμί Της Ξενιτιάς” – 1970 | “The Bread of Foreign Land” |
Η Πατρίδα – 1971
Στίχοι: Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου Μουσική: Αντώνης Κατινάρης Τραγούδι: Μανώλης Μητσιάς |
Η Πατρίδα – 1971
|
Homeland |
“Ο Μέτοικος” – 1971
Στίχοι: Δημήτρης Χριστοδούλου Μουσική: Ζωρζ Μουστακί |
“Ο Μέτοικος” – 1971 | “The Emigrant” |
“Στην Ξενιτιά” – 1973
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος Μουσική: Απόστολος Καλδάρας Τραγούδι: Χαρούλα Αλεξίου |
“Στην Ξενιτιά – 1973” | “In a Foreign Land” |
“Αμερική” – 1974
Στίχοι: Γιώργος Κοινούσης Μουσική: Γιώργος Κοινούσης Τραγούδι: Γιώργος Κοινούσης |
«Αμερική» (1974) | “America” (1974)
|
“Η Φάμπρικα” – 1974
Στίχοι: Γιώργος Σκούρτης Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος Τραγούδι: Λάκης Χαλκιάς |
“Η Φάμπρικα” – 1974 | “The Factory” |
“Μιλώ για τα Παιδιά μου” – 1974
Στίχοι: Γιώργος Σκούρτης Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος Τραγούδι: Βίκυ Μοσχολιού |
“Μιλώ για τα Παιδιά μου” – 1974 | “I Talk About my Children” |
“Εν Βελγίω” – 1977
Στίχοι: Δημήτρης Ιατρόπουλος Μουσική: Νίκος Τζαβάρας Τραγουδι: Χαρούλα Αλεξίου |
“Εν Βελγίω” – 1977 | “In Belgium” |
“Τo Γράμμα” – 1980
Μουσική: Μπακαλάκος Θωμάς Στιχουργός: Μπακαλάκος Θωμάς |
“Τo Γράμμα” – 1980 | “The Letter” |
Πατρίδαμ’ Αραεύω Σε
Στέλιος Καζαντζίδης 1997 |
Πατρίδαμ’ Αραεύω Σε – 1997 | In Search Of My Homeland |
“Στην Αμερική” – 2006
Στίχοι: Θανάσης Παπακωνσταντίνου Μουσική: Θανάσης Παπακωνσταντίνου |
“Στην Αμερική” – 2006 | “In America” |
“Του Μετανάστη Η Ζωή” – 2018
Στίχοι: Κώστας Ιερομνήμων Μουσική: Γιώργος Γιαννόπουλος Τραγούδι: Λίνα Μιχαήλ |
“Του Μετανάστη Η Ζωή” (2018) | “The Emigrant’s Life”
|
“Το Γράμμα” – 2018
Στίχοι: Κώστας Ιερομνήμων Μουσική: Χρήστος Γιαννόπουλος Τραγούδι: Μπάμπης Τσέρτος |
“Το Γράμμα” – 2018 | “The Letter” |
Further Resources:
“Salt of the Earth” – “Της Γης Το Αλατι” – TV Documentary