Chronicler

 

 

Song Remains

Before the ubiquity of air travel, before the internet, before globalization, the migrant’s separation from his homeland was drastic and his ability to remain connected to his former homeland limited.

Today, via apps, video, and other technologies, the loss is tempered, and absence and angst are allayed. But pre-1980s, separation from home and family was accompanied by nostos – an ancient concept meaning the call of home. Migration created an enormous body of song chronicling the migrant’s love and memories of what he left behind but also the difficulties he encountered in the new land. Migrants straddled two worlds, and for many, the journey from one to the other became the defining event of their life.

Greece has been a land of wanderers far back into the fog of ancient times. Jason and the Argonauts were inquisitive explorers but also an organized venture to assess the opportunities that lay beyond the rocky terrain of their homeland. The Trojan War was a campaign to benefit materially from a wealthy and vibrant neighbor. It’s no mistake that the greatest story ever told—and the only one universally acknowledged to encompass the entirety of a man’s life—is a story of going home. In his quest to return, Odysseus willingly risks his entire existence and those of his companions. And in the end – in an undeniable universal truth — he is alone, he has lost everything but has succeeded. The desire to go home is that powerful.

In the twentieth century, the forced migration of Greeks from Turkey and the subsequent departure of a third of the Greek population to Germany, Canada, the U.S., Australia, and other lands led to the creation of literary and musical gems both at home and abroad. In many songs, the songwriter is a witness, a conscience, a chronicler of the emptying of villages and of departing friends. Ξενιτιά, the word and the cultural phenomenon, is central to the Greek psyche. The far-off land, the locale beyond that of home, is often a vague ‘other place’ and contains the word ‘ξένος’ meaning ‘stranger,’ ‘outsider,’ or ‘foreigner.’ Few descriptions or specifics are ever provided since foreign places were amorphous, mysterious, and other-worldly to most. Perhaps the closest linguistic counterpart in English might be ‘foreign-land’ as in, “I’m leaving for foreign-land.”

In the destination country, the immigrant’s life centered around the coffee shop, the record shop that offered a tune from home, the store that carried a Greek newspaper or a delicacy that soothed the chasm remaining in the soul and connected to home. The immigrant’s assimilation to new circumstances was often a tortuous process filled with mourning for what he no longer had. The final vestiges of home remaining in his heart were songs which served as a salve, a paean, a dirge. Often nostalgic and heart-wrenching, song testified to nostos, loss, and the fraying of heart and of memory.

Song Στοίχοι – Greek Lyrics English Translation
Οδύσσεια – 750 B.C.

Nostos, the call of home, appears at the very beginning of The Odyssey.

Οδύσσεια – 750 B.C.

Ancient and Modern Greek text

The Odyssey – 750 B.C.

English Text

“Όλαις οι Mάνναις Tα Παιδιά” – 1500s? Όλαις οι Mάνναις τα Παιδιά” – 1500s?

One modern rendition here – YouTube

“All Mothers to their Children”
“Γιάννη Μου, Το Μαντήλι Σου”

Παραδοσιακό

“Γιάννη Μου, Το Μαντήλι Σου”

 

YouTube – One version

“My Johnny, Your Kerchief”

(Oral Tradition)

 

Θέλω Να Πα Στην Ξενιτιά  (προφορική παράδοση) “Θέλω Να Πα Στην Ξενιτιά” (προφορική παράδοση)

YouTube (one version)

 

 

“I Want to Go Abroad (Oral Tradition)”

 

“Στην Αμερική σαν Πήγα” -1928?

Στίχοι: Γιώργος Κατσαρός (Θεολογίτης)

Μουσική: Γιώργος Κατσαρός (Θεολογίτης)

Τραγούδι: Γιώργος Κατσαρός (Θεολογίτης)

“Στην Αμερική σαν Πήγα” -1928? “When I Went to America”
“Ο Χελμός” – 1932

Στίχοι: Αντώνης Σακελλαρίου

Μουσική: Σταύρος Καλούμενος

“Ο Χελμός – 1932”

YouTube – 1

YouTube – 2

“Helmos”
“Mαγκούφα Ξενιτιά” – 1935

Στίχοι: Γιώργος Καμβύσης

Μουσική: Σπύρος Περιστέρης

Τραγούδι: Σπύρος Περιστέρης

“Ξενιτιά Mαγκούφα” – 1935

YouTube

“Wretched Foreign-land”
Ο Ξενιτεμένος – 1935

Στίχοι/Μουσική: Δημήτρης Σέμσης

Τραγούδι: Ρόζα Εσκενάζη

Ο Ξενιτεμένος – 1935

YouTube

 

The Expatriate
“Ξενιτεμένο μου Πουλί” – 1936

Στίχοι: Παραδοσιακό

Μουσική: Παραδοσιακό

Τραγούδι: Νικ. Καρακωστας

“Ξενιτεμένο μου Πουλί”

YouTube

“Bird Gone To Foreign Lands”
“Από Μικρός στην Ξενιτιά” – 1943

Παραδοσιακό

Τραγούδι: Αμαλία Βάκα

“Από Μικρός στην Ξενιτιά” – 1943 “I Went Abroad While Still a Youth”
“Ξενιτιά” – 1948

Στίχοι: Μίμης Τραϊφόρος

Μουσική: Μιχάλης Σουγιούλ

1η ερμηνεία: Νίκος Γούναρης

Ξενιτιά

 

YouTube 

Foreign-Land
«Ο Μετανάστης» – 1957

Στίχοι: Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου

Μουσική: Απόστολος Καλδάρας

Τραγούδι: Πρόδρομος Τσαουσάκης

“Ο Μετανάστης” – 1957

 

YouTube

“The Emigrant”
“Θα Πάω Σ’ Άλλες Πολιτείες” – 1958

Στίχοι: Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου

Μουσική: Απόστολος Καλδάρας

 

“Θα Πάω Σ’ Άλλες Πολιτείες” – 1958

 

https://www.youtube.com/watch?v=p4zbEqFLtP8

I’ll Go to Other Lands

 

“Ο Ξενιτεμένος Πατέρας” – 1958

Στίχοι:  Μπάμπης Μπακάλης

Μουσική:  Μπάμπης Μπακάλης

Τραγούδι: Καζαντζίδης & Μαρινέλλα

“Ο Ξενιτεμένος Πατέρας” – 1958 “The Expatriate Father”

 

«Φεύγω με Πίκρα στα Ξένα»/

(«Μανούλα θα φύγω») – 1959

Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης/Μαρινέλλα

Στίχοι: Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου

«Φεύγω με πίκρα στα ξένα»/

(«Μανούλα θα φύγω»)  – 1959

 

YouTube

 

“Grieving I Leave for Foreign-Land”
Τα Λιμάνια – 1960     Στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης

Μουσική: Βασίλης Τσιτσάνης

Τραγούδι: Πόλυ Πάνου

Τα Λιμάνια – 1960  

YouTube

 

Ports
Ο Γυρισμός Του Ξενιτεμένου – 1960

Τραγούδι: Πρόδρομος Τσαουσάκης/Ανθούλα Αλιφραγκη

Στίχοι/Μουσική: Σαράντης Κοτομάτης

Ο Γυρισμός Του Ξενιτεμένου – 1960

 

Return of the Immigrant

 

Όσοι Λεβέντες Φεύγουνε – 1961

Τραγούδι: Ρίτα  Σακελλαρίου

Μουσική: Στέλιος Χρυσίνης

Στίχοι: Κωνσταντίνος Ζήτης

Όσοι Λεβέντες Φεύγουνε – 1961

 

The Lads That Migrate
“Το Πέλαγο Είναι Βαθύ” – 1961

Στίχοι: Μάνος Χατζιδάκις

Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις

“Το Πέλαγο Είναι Βαθύ” – 1961 “The Ocean is Deep”
“Μετανάστης” – 1961

Στίχοι: Δημήτρης Χριστοδούλου

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης & Μαρινέλλα

“Μετανάστης” – 1961  “Migrant”
“Στις Φάμπρικες της Γερμανίας”
(Στον Καναδά στη Βραζιλία) – 1961Στίχοι: Κώστας ΒίρβοςΜουσική: Θόδωρος ΔερβενιώτηςΤραγουδι: Στέλιος Καζαντζίδης
“Στις Φάμπρικες της Γερμανίας” – 1961

YouTube

“In the Factories of Germany”

Often referred to as the “Anthem of the Migrant”

«Τώρα Που Πας στην Ξενιτιά» – 1961

Στίχοι: Νίκος Γκάτσος

Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις

Τραγούδι: Νανά Μούσχουρη

“Τώρα Που Πας Στην Ξενιτιά” “Now That You’re Going Abroad”
“Ο Ξενιτεμένος” – 1961

Στίχοι: Γιώργος Μητσάκης

Μουσική: Γιώργος Μητσάκης

Τραγούδι: Γρηγόρης Μπιθικώτσης

“Ο Ξενιτεμένος” – 1961

 

“The Expatriate”
«Φεύγουν Οι Μετανάστες» – 1962

Στίχοι – Μουσική: Στέλιου Καζαντζίδη –

Χρήστου Κολοκοτρώνη

«Φεύγουν Οι Μετανάστες» – 1962

 

YouTube

“The Emigrants are Leaving”

 

“Tης Ξενιτιάς” – 1962

(“Φεγγάρι, Μάγια μου ‘κανες”)

Στίχοι: Ερρίκος Θαλασσινός

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

“Tης Ξενιτιάς” (Φεγγάρι, Μάγια μου ‘κανες) – 1962

YouTube

“Of Foreign Lands” (Selene, You’ve Put a Spell on Me)
“Κάθε Λιμάνι και Καημός” – 1963

Στίχοι: Πυθαγόρας

Μουσική: Γιώργος Κατσαρός

“Κάθε Λιμάνι και Καημός” – 1963 “Every Port, Another Longing”
“Το Διαβατήριο”  – 1964

Στίχοι: Κώστας Βίρβος

Μουσική: Θόδωρος Δερβενιώτης

Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης

Το Διαβατήριο” – 1964 

 

YouTube

“The Passport”
“Παπούτσι από τον Tόπο σου” – 1964

Στίχοι: Κώστας Βίρβος

Μουσική: Θόδωρος Δερβενιώτης

Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης

“Παπούτσι από τον Tόπο σου” – 1964

YouTube

“Shoe from Your Own Land”
“Όταν Βραδιάζει στην Ξενιτιά” – 1965

Στίχοι: Κώστας Βίρβος

Μουσική: Θόδωρος Δερβενιώτης

Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης

“Όταν Βραδιάζει στην Ξενιτιά” – 1965

YouTube

“Dusk in Foreign Land”
“Μια Βαλίτσα Στο Ένα Χέρι” – 1965

Στίχοι: Κώστας Βίρβος

Μουσική: Θόδωρος Δερβενιώτης

Τραγούδι: Πρόδρομος Τσαουσάκης

“Μια Βαλίτσα Στο Ένα Χέρι” – 1965

YouTube

“A Valise in One Hand”

 

“Ο Χωρισμός (Τα Κορμιά Καράβια)” – 1965

Τραγουδι: Μοσχολιού Βίκυ

Συνθέτης: Ζαμπέτας Γιώργος

Στιχουργός: Χριστοδούλου Δημήτρης

 

“Ο Χωρισμός (Τα Κορμιά Καράβια)” – 1965

YouTube

“Separation (Bodies Are Ships)” – 1965

 

“Το Ψωμί Της Ξενιτιάς” – 1970

Στίχοι: Ατραΐδης & Ζεμανίδης

Μουσική: Γιάννης Βασιλόπουλος

“Το Ψωμί Της Ξενιτιάς” – 1970  

YouTube

“The Bread of Foreign Land”
Η Πατρίδα – 1971

Στίχοι: Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου

Μουσική: Αντώνης Κατινάρης

Τραγούδι: Μανώλης Μητσιάς

Η Πατρίδα – 1971  

 

YouTube

 

Homeland
Ο Μέτοικος” – 1971

Στίχοι: Δημήτρης Χριστοδούλου

Μουσική: Ζωρζ Μουστακί

“Ο Μέτοικος” – 1971 “The Emigrant”
“Στην Ξενιτιά” – 1973

Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Μουσική: Απόστολος Καλδάρας

Τραγούδι: Χαρούλα Αλεξίου

“Στην Ξενιτιά – 1973” “In a Foreign Land”
“Αμερική” – 1974

Στίχοι: Γιώργος Κοινούσης

Μουσική: Γιώργος Κοινούσης

Τραγούδι: Γιώργος Κοινούσης

«Αμερική»  (1974)

YouTube

“America” (1974)

 

“Η Φάμπρικα” – 1974

Στίχοι: Γιώργος Σκούρτης

Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος

Τραγούδι: Λάκης Χαλκιάς

“Η Φάμπρικα” – 1974

YouTube

“The Factory”
“Μιλώ για τα Παιδιά μου” – 1974

Στίχοι: Γιώργος Σκούρτης

Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος

Τραγούδι:  Βίκυ Μοσχολιού

“Μιλώ για τα Παιδιά μου” – 1974 “I Talk About my Children”
“Εν Βελγίω” – 1977

Στίχοι: Δημήτρης Ιατρόπουλος

Μουσική: Νίκος Τζαβάρας

Τραγουδι: Χαρούλα Αλεξίου

“Εν Βελγίω” – 1977 “In Belgium”
“Τo Γράμμα” – 1980

Μουσική: Μπακαλάκος Θωμάς

Στιχουργός: Μπακαλάκος Θωμάς

“Τo Γράμμα” – 1980 “The Letter”
Πατρίδαμ’ Αραεύω Σε

Στέλιος Καζαντζίδης 1997

Πατρίδαμ’ Αραεύω Σε – 1997

YouTube

In Search Of My Homeland
“Στην Αμερική” – 2006

Στίχοι:  Θανάσης Παπακωνσταντίνου

Μουσική: Θανάσης Παπακωνσταντίνου

“Στην Αμερική” – 2006

YouTube

“In America”
“Του Μετανάστη Η Ζωή” – 2018

Στίχοι: Κώστας Ιερομνήμων

Μουσική: Γιώργος Γιαννόπουλος

Τραγούδι: Λίνα Μιχαήλ

Του Μετανάστη Η Ζωή” (2018)

YouTube

The Emigrant’s Life”

 

“Το Γράμμα” – 2018

Στίχοι: Κώστας Ιερομνήμων

Μουσική: Χρήστος Γιαννόπουλος

Τραγούδι: Μπάμπης Τσέρτος

“Το Γράμμα” – 2018 “The Letter”

Further Resources:

“Salt of the Earth” – “Της Γης Το Αλατι” – TV Documentary

Ο Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου – Songs of Migration (Τραγούδια της Ξενιτιάς)